- КЪАНДЗ
- Саумæраты Къандз, – афтæ йæ хоны йæ иунæг фырт Сæууай. Кад æмæ радæй фæцард Нарты 'хсæн, фæлæ сын цот нæ цыд. Куы фæзæронд æмæ йæ хæцæнгарз райсын, йæ бæхыл сбадын йæ бон куы нал уыд, раст уыцы рæстæг Борæтæ авд азы фæллой фембырд кодтой сæ зæронд мæрдтæн кады хист скæнынмæ æмæ æртæ азы раздæр фехъусын кодтой Ахъ-денджыз æмæ Хъара-денджызы астæу сакъадахæй Нарты хъазæн фæзмæ дугъ кæй уадздзысты. Къандз бакатай кæны, уым фыццаг мæ бæх бæргæ уыдаид, барæг ын куы уаид, уæд, зæгъгæ. Йæ ус лæджы хъынцъым куы базыдта, уæд æртæ мыдамæсты ракодта, ронджы дурынимæ авд æддæгуæлæ бæстыхайы сæрмæ суади æмæ Хуыцаумæ скуывта: «О Хуыцау, æнæ байзæддагæй нæ ма амар!» Хуыцаумæ фехъуыст йæ куывд, æмæ Къандзы усæн райгуырд лæппу, ном ыл сæвæрдтой Сæууай.Къандзæн йæ бæх ныккæнды æнæдондæттæг æмæ æнæхицауæй æфсæн æрттигътæ хæры. Сæууайы йæхиуыл тыхæйты бауадзы сбадын. Дон та-иу нæ банызта бирæ азты дæргъы, цалынмæ-иу æй, æхсæв æмæ бон кæрæдзийæ хицæн цы афон фæкæнынц, уыцы афон Нарты Дзыхы-донмæ баластæуыдаид, уæдмæ. «Мæ кардæн йæ фындз йæ фистоны сагъд, афтæмæй лæууы æмæ цъæх арт уадзы, ме 'рдын та æфсæн рæхыстæй æфсæн цæджындзмæ баст у æмæ хæстмондагæй сырх арт уадзы, – зæгъы Къандз Сæууайæн, – гъеныр, мæ фырт, кæд дæ бон бауыдзæнис, уæд дын, гъа авд дæгъæлы, æмæ æвдæм дуар куы бакæнай, уæд гæрзтæ уым сты, æмæ сæ райсын куы бафæразай, уæд гæрзтæ уыдзысты дæу, кæннод та уыдзæнис дæ мæлæт, æмæ дын мæн аххос ма уæд».Саумæраты Къандз æмæ Æфсати сты æрдхæрдтæ.
Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.